BIM-Files – System zarządzania inwestycją budowlaną

Zarządzanie inwestycją polega w dużej mierze na zarządzaniu obiegiem informacji, które składają się z różnego typu plików. Pliki te znajdują się na serwerze, do którego mają dostęp wszyscy uprawnieni użytkownicy – od projektantów, wykonawców, służb nadzoru, aż do inwestora. Mogą się one ograniczać tylko do modeli i dokumentacji technicznej, ale mogą też dotyczyć całości dokumentów obejmujących wszelkie relacje pomiędzy uczestnikami inwestycji, w tym umowy, uzgodnienia, zapis narad etc.

Pierwszy przypadek jest prostszy i w terminologii BIM mógłby być określony jako zarządzanie modelem. Przykładem takiego rozwiązania jest web’owy system BIMvision server, oferujący dostęp przez stronę internetową do zasobów projektu na dowolnym urządzeniu z dostępem do sieci. Modele są wcześniej konwertowane do formatu .gltf odpowiedniego do graficznej prezentacji w sieci rozległej. Drugi przypadek jest bardziej złożony i ma bliski związek z Systemami Obiegu Dokumentacji – SOD, (ang. EDM – Electronic Document Management), które często są używane przez Zamawiających i Wykonawców. System SOD (EDM) pozwala przedsiębiorstwu i jego użytkownikom tworzyć, przechowywać, edytować, drukować, przetwarzać i w inny sposób zarządzać dokumentami tekstowymi, w postaci obrazu, audio i wideo.

Wydaje się to być atrakcyjne rozwiązanie ze względu na wyposażenie SOD (EDM) w wiele przydatnych dla projektu inwestycyjnego funkcji. Należą do nich definiowanie struktury użytkowników, z prawami dostępu, powiadamianie o zmianach lub nowych dokumentach, archiwizacja itp. Systemy te mogłyby od biedy wspomagać zarządzanie inwestycją budowlaną, gdyby nie kilka istotnych niedogodności głównie w odniesieniu do technologii BIM. Jako niedogodności można uznać braki w zakresie zarządzania rewizjami, podglądu modeli IFC i zarządzania BCF-ami. Są to z kolei bardzo atrakcyjne rozwiązania dla technologii BIM, dostępne w BIMvision, a ich brak w systemach SOD uznaje się za istotny mankament. Postanowiliśmy więc połączyć obie koncepcje by wykorzystać największe ich zalety. W omawianym rozwiązaniu zintegrowano system M-Files znany na świecie i notujący dziesiątki wdrożeń w naszym kraju, cieszący się świetną opinią system SOD z platformą BIMvision, a nowy system nosi nazwę BIM-Files. 

Podczas całego procesu inwestycyjnego od decyzji, projektu, budowy po eksploatację, tworzone są zasoby danych składające się na Wspólne Środowisko Danych (CDE – Common Data Environments). Jest ono jedynym i kompletnym źródłem informacji wykorzystywanych do gromadzenia, zarządzania i rozpowszechniania dokumentacji dotyczących modelu graficznego i niegraficznych danych związanych z prowadzoną inwestycją budowlaną. Dotyczy pracy całego zespołu projektowego, wykonawczego i zarządczego. Korzystanie z pojedynczego źródła informacji ułatwia współpracę między i pomaga uniknąć błędów i powielania danych. 

Fakt zebrania informacji w jednej bazie CDE w zasadzie nie zmienia praw własności poszczególnych informacji. Mogą jednak wystąpić komplikacje, gdy własność zmienia się w miarę postępu projektu, na przykład w miarę zastępowania obiektów zespołu projektowego specjalistycznymi obiektami podwykonawców.  

Struktura danych CDE i proces gromadzenia tych danych.
Rys 1 Struktura danych CDE i proces gromadzenia tych danych.

Wymagania systemowe dla systemów zarządzania inwestycją 

  • Dostępność na wielu platformach systemowych. Użytkownicy oczekują, że system będzie uwzględniał informatyczne technologie chmurowe, mobilne, web’owe 
  • Chmura obliczeniowa to dostarczanie usług obliczeniowych — oprogramowania, serwerów i baz danych, — za pośrednictwem Internetu czyli „chmury”.  
  • Technologie mobilne – umożliwienie dostępu do serwisów WWW i aplikacji użytkowych z poziomu urządzeń przenośnych, głównie telefonów komórkowych. Aplikacje instalowane w urządzeniach mobilnych muszą być do tego specjalnie przystosowane, na konkretny typ urządzeń.  
  • Technologie WEB – działają na serwerze i wykorzystują stronę internetową do komunikacji. Nie wymagają instalacji na urządzeniu ale konieczna jest łączność internetowa. 
  • Skalowalność – zdolność oprogramowania lub systemów informatycznych do sprawnego działania w warunkach stale rosnącej liczby użytkowników lub zwiększającej się objętości przetwarzanych danych, co wiąże się ze zwiększeniem zapotrzebowania na zasoby sprzętowe lub zasoby programu.  
  • Bezpieczeństwo i ochrona danych – zespół działań podejmowanych w celu zabezpieczenia danych przechowywanych w pamięci komputera, w szczególności w bazach danych. 

Podstawowy sposób zapewnienia ochrony obejmuje: 

  • system praw dostępu 
  • system haseł 
  • nadmiarowość systemów przechowywania danych: RAID, mirroring (systemy zapewniające ciągłość dostępu do danych pomimo uszkodzenia jednego z dysków) 
  • ograniczanie dostępu do danych 
  • Zarządzanie prawami dostępu – właściciel pliku, grupa oraz wszyscy inni użytkownicy mają określone uprawnienia dostępu do każdego pliku w systemie. 
  • Integracja ze środowiskiem IT w firmie. W organizacjach, niezależnie od ich wielkości, funkcjonuje obok siebie wiele systemów informatycznych takich jak Księgowość, Magazyn, Produkcja, Budowa, Dział Handlowy i inne. Mogą one pracować na osobnych programach, ale wykorzystują te same dane. Ludzie oraz systemy z różnych działów komunikują się między sobą. Integracja systemów informatycznych w organizacji oznacza użytkowanie synergicznego i bezpiecznego środowiska.  
Uczestnicy inwestycji Wspólne Środowisko Danych
Rys. 2 Relacja: Uczestnicy inwestycji – Wspólne Środowisko Danych

Wszystkie powyższe wymagania systemowe dla BIM-Files są spełnione. BIM-Files może być instalowany lokalnie na komputerze, a zasoby mogą być umieszczone na serwerze firmowym, w chmurze lub hybrydowo – w obu lokalizacjach. System jest dostępny jako aplikacja webowa oraz w wersji mobilnej na Android, iPhone i Windows Phone.  

Funkcjonalność BIM-Files obejmuje: 

  • Zarządzanie dokumentami 
  • Kontrolę projektu 
  • Zarządzanie przepływem pracy 
  • RFI, pocztę 
  • Zarządzanie modelem BIM 
  • Planowanie budowy BIM 
  • Kontrolę jakości, bezpieczeństwo 
  • Sporządzanie ofert 
  • Dane do FM 
  • Statystyki, raportowanie 

Prezentacja wybranych funkcji systemu. 

System może być wykorzystywany przez firmę bez ograniczeń co do liczby projektów lub wartości inwestycji.  

Struktura przedsięwzięcia – pliki, użytkownicy 

Kierownik projektu może zdefiniować strukturę plików (lewy panel), uczestników oraz prawa dostępu.  

Z lewej strony drzewko plików, z prawej informacje o wybranym pliku
Rys. 3 Z lewej strony drzewko plików, z prawej informacje o wybranym pliku 

Podgląd plików 

BIM-Files umożliwia podgląd plików w wielu formatach, w szczególności plików tekstowych, pdf, plików graficznych, plików CAD (dwg) oraz IFC.

System umożliwia podgląd plików, zarówno tradycyjnych graficznych 2Db i tekstowych jak i IFC
Rys. 4 System umożliwia podgląd plików, zarówno tradycyjnych graficznych 2Db i tekstowych jak i IFC  

Obsługa rewizji 

W procesie inwestycyjnym, a szczególnie w projektowaniu powstaje kilka wersji pliku, tzw. rewizji. System jest przystosowany do obsługi tych sytuacji i w przypadku konieczności zapisania danego pliku po modyfikacji, system rozpoznaje go jako kolejną rewizję pod tą samą nazwa. 

Plansza przedstawia schematycznie obieg informacji w przypadku nowej rewizji.
Rys. 5 Plansza przedstawia schematycznie obieg informacji w przypadku nowej rewizji. 

Obsługa BCF 

BIM Files zarządza tymi plikami BCF
Rys. 6 BIM-Files zarządza tymi plikami BCF 

Podczas wymiany danych pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia, szczególną rolę odgrywają dane BCF czyli tzw. BIM Collaboration Format. Jest to rozwiązanie zaimplementowane jako standard w systemach BIM. Komentarze BCF od poszczególnych uczestników są gromadzone jako zbiorczy zestaw i mogą być dystrybuowane przez koordynatora BIM.   

BIM-Files zarządza tymi danymi, pozwala je przeszukać według tematu, komentować uwagi i zmieniać statusy zgłoszeń (tematów) bez potrzeby posługiwania się systemem do projektowania. 

Plansza przedstawia edycję wybranego tematu (topicu) przez użytkownika oraz utworzenie nowej wersji  edytowanego tematu. 

Weryfikacja dokumentów 

Dokument jest weryfikowany przez osobę uprawnioną …. 

Weryfikacja dokumentu przez uprawnione osoby
Rys. 7 Weryfikacja dokumentu przez uprawnione osoby 

i ostatecznie akceptowany.

Akceptacja dokumentu przez uprawnione osoby
Rys. 8 Akceptacja dokumentu przez uprawnione osoby 

Automatyczne powiadamianie o zmianach 

Automatyczne powiadamianie o zmianach poszczególnych dokumentów jest niezwykle ważną funkcją systemu. Pozwala ona skrócić czas zbędnego oczekiwania na aktualizację danych, co ma miejsce w tradycyjnym systemie pracy. Z plikiem, który został zaktualizowany są powiązane listy osób powiadamianych automatycznie o zmianie statusu pliku.  

Zmiana pliku powoduje wysłanie do powiązanych użytkowników maila ze stosowną informacją, a odbiorca otrzymuje powiadomienie z linkiem.

Osoba widoczna na lewym panelu, która zakończyła pracę z dokumentem, automatycznie powiadamia o tym wskazane osoby (prawy panel)
Rys. 9 Osoba widoczna na lewym panelu, która zakończyła pracę z dokumentem, automatycznie powiadamia o tym wskazane osoby (prawy panel) 

Licencjonowanie  

Typy licencji – zarówno dla wdrożenia w oparciu o serwer firmowy  lub w chmurze: 

  1. Named user license – licencja przypisana i używana wyłącznie przez jedno konta logowania 
  2. Concurrent user licenses – licencja używana przez n-wiele kont logowania 
  3. Read-only licenses – licencja przypisana i używana wyłącznie przez jedno konta logowania 
  4. External Connector License (full access)  – wymaga zakupu jeśli zewnętrzna aplikacja korzysta z zasobów M-Files (modyfikacja, tworzenie, usuwanie obiektów)  
  5. External Connector License (read-only) – wymaga zakupu jeśli zewnętrzna aplikacja korzysta z zasobów M-Files 

W ramach trzech pierwszych typów licencji mamy dostęp do BIM-Files w wersji: 

  • Desktop (z BCF, pozostałe sposoby dostępu bez BCF),
  • Web Access (praktycznie wszystkie przeglądarki),  
  • M-Files Mobile, 

zaś dodatkowo płatny jest klient na Maca Os. 

Andrzej Tomana, Artur Korzeniak

dr inż. Andrzej Tomana
dr inż. Andrzej Tomana

Urodzony w 1948 roku w Krakowie, jest absolwentem pierwszego kursu Teorii Konstrukcji na Wydziale Lądowym w Politechnice Krakowskiej, gdzie podjął pracę po ukończeniu studiów w 1972 roku. W roku 1981 obronił pracę doktorską na temat „Zastosowanie ścisłych elementów skończonych do optymalnego kształtowania prętowych układów drgających”. W czasie pracy w Politechnice Krakowskiej do 1994 roku uczestniczył w realizacji kilku projektów naukowo-badawczych, wśród nich można wyróżnić prace z zakresu analizy mechanicznych skutków zwarć w rozdzielniach najwyższych napięć (praca nagrodzona przez MNiSZW) oraz opracował ponad 20 publikacji naukowych z zakresu zastosowania Metody Elementów Skończonych w budownictwie oraz zastosowania Sztucznych Sieci Neuronowych do szacowania wartości nieruchomości. Wśród prac inżynierskich można wymienić m.in. analizę wpływów sejsmicznych na obudowę metra w Algerze, analizę hal wystawowych w Lipsku i kilkanaście projektów korpusów wanien elektrolitycznych z żywico-betonu (obciążenia statyczne, dynamiczne, efekty cieplne).
W 1987 roku założył firmę Datacomp, którą kieruje do dzisiaj. W firmie kieruje projektami informatycznymi związanymi z oprogramowaniem inżynierskim do analizy i wymiarowania oraz kosztorysowania. Obecnie prowadzi projekty związane z technologią BIM – BIMVision i BIMestiMate, które są oferowane na rynku globalnym. Jest autorem kilkunastu publikacji z tego zakresu, a przede wzystkim pierwszej polskiej monografii „BIM – innowacyjna technologia w budownictwie”. Jest członkiem Rady Koordynacyjnej Biur Projektów Izby Projektowania Budowlanego, PZITB, Akademii Inżynierskiej, Stowarzyszenia Klaster BIM, członkiem Biulding Smart Polska. Był kierownikiem projektu finansowanego ze środków UE „Opracowanie prototypu platformy systemowej do zarzadzania inwestycjami budowlanymi z wykorzystaniem technologii BIM” i uczestniczył w kilku projektach finansowanych z UE m.in. UrbanBIM, BIMhealthy. Obecnie w firmie jest kierownikiem zespołu badawczo-rozwojowego. Z publikacjami można zapoznać się na stronie www.bim4u.eu

Artykuły: 49