BCF (BIM Collaboration Format) – Pomysł na współpracę

Praca w środowisku rozproszonym, gdzie projektanci pracują w różnych lokalizacjach, często odległych i w innych strefach czasowych powoduje, że osobiste spotkania uczestników przedsięwzięcia inwestycyjnego stają się niemożliwe. Konsultacje z wykorzystaniem poczty lub komunikatorów typu Skype spełniają te zadania w ograniczonym zakresie i w zasadzie umożliwiają jedynie wymianę treści werbalnej i tekstowej. W niniejszym tekście zaprezentujemy rozwiązanie BCF (BIM Collaboration Format) ułatwiające współpracę w zespole pracującym w technologii BIM polegające na przesyłaniu uwag i komentarzy w połączeniu z modelem ale bez konieczności przesyłania samego modelu.

W projektowaniu 2D powstały narzędzia informatyczne wspomagające wymianę rysunków z dodawaniem komentarzy i śledzeniem kolejnych wersji. Przy większej liczbie uczestników i złożonej strukturze projektu napotykamy na problemy z zarzadzaniem tymi informacjami, ich koordynacją itp. W dużym stopniu działania te zastępują systemy zarządzania projektem. W BIM dodatkowo należy brać pod uwagę jeszcze jeden fakt, że pracujemy na modelach, niekiedy „ciężkich”, rzędu kilkaset MB. Przy nieumiejętnej pracy, sposób działania polegający na wymianie całych modeli wraz z uwagami i komentarzami powoduje duże obciążenie pamięci dyskowej i spowolnienie komunikacji przy wymianie danych i tym samym całej pracy. Przykładowo Manager BIM otrzymuje model od projektanta(ów) wnosi uwagi do modelu w postaci komentarza i odsyła go; projektant uwzględnia je, przesyła ponownie i trwa to dopóki model nie zostanie na tym etapie zatwierdzony. Pomijam tu kłopoty związane z faktem, że użytkownicy pracują w różnych systemach oraz problemy z odszukaniem komentarzy w modelu, ich filtrowaniem itp. z czym użytkownicy radzili (i radzą) sobie na różne sposoby – raz gorzej, raz lepiej.

Taki stan wymiany informacji i modeli pomiędzy projektantami istniał do 2010 roku. Jako znacznie skuteczniejszy sposób na wsparcie tego wysiłku zaproponowano pomysł opracowania otwartego standardu umożliwiającego komunikację BIM workflow pomiędzy różnymi narzędziami programowymi. Pierwszą wersję takiego rozwiązania zaproponowały firmy Tekla i Solibri które opracowały wstępny schemat XML, zwany „bcfXML v1”, który obecnie funkcjonuje jako akronim BCF od BIM Collaboration Format. Pomysł tego rozwiązania polega na tym, aby pomiędzy użytkownikami wymianie podlegały jedynie komunikaty (komentarz, propozycja, żądanie zmiany,…) wraz z widokami modelu (rysunek 2D), który ilustruje ten komunikat oraz informacją dotyczącą adekwatnego ustawienia modelu zgodnego z widokiem, ale bez konieczności przesyłania samego modelu. Informacja przekazana poprzez BCF może być odczytana w aplikacji służącej do wizualizacji modeli i umożliwia ustawienie modelu zgodnie z widokiem towarzyszącym danemu komunikatowi. Format ten został sprawdzony i udoskonalony, i przyjęty jako standard przez organizację buildingSMART w październiku 2014 roku jako BCF v.1 (w marcu 2017 opublikowano wersję BCF 2.1). Obecnie format BCF został włączony do większości systemów BIM, w tym do najpopularniejszej bezpłatnej polskiej przeglądarki modeli BIM – BIM Vision1 gdzie zaimplementowano BCF v.1 z pewnymi rozszerzeniami. Posłuży nam to do zilustrowania zastosowania tego rozwiązania do współpracy projektantów w trakcie, której następuje wymiana uwag wraz z odpowiednimi widokami.

Jak działa BCF?
Format BCF jest obsługiwany przez rozszerzenie funkcjonalne (wtyczkę), którą użytkownik może doinstalować do BIM Vision. Wnoszone uwagi są oczywiście autoryzowane i przypisane do konkretnego użytkownika; na rys. 1 po lewej widoczny jest model będący przedmiotem wymiany pomiędzy projektantami, po prawej panel definiowania nazwy użytkownika (po wyborze funkcji „nazwa użytkownika” oznaczonej czerwoną ramką).

BCF (BIM Collaboration Format) – Pomysł na współpracę 1
Rys. 1 Po lewej model, po prawej panel „nazwa użytkownika”

Wnoszenie uwag do modelu umożliwia funkcja „Tematy” (rys. 2); w odpowiednim panelu można dodać nowy temat (przycisk w lewym dolnym narożu). Temat opisany jest przez Tytuł wraz z opisem i komentarzem oraz widokiem wybranym przez użytkownika i wchodzi w skład tematów widocznych po lewej stronie. Użytkownik ma dużą elastyczność w wyborze opcji widoku oraz edytowania wielu opcji (typy, priorytety etc.). Dla łatwiejszej identyfikacji tematów na rysunku służą „dymki”, które można wstawić do modelu (rys. 3).

BCF (BIM Collaboration Format) – Pomysł na współpracę 2
Rys. 2 Panel „Tematy” z szeregiem funkcji do zarządzania tematami, opisami i komentarzami
BCF BIM Collaboration Format – Pomysł na współpracę 3
Rys. 3 Widok określony przez użytkownika wraz z dymkiem zawierającym Temat i Opis wprowadzony na panelu „Tematy”

Po wyczerpaniu wszystkich tematów (na tym etapie) można zapamiętać model wraz z wprowadzonymi uwagami w pliku BCF. Plik ten może być przesłany mailem bądź może być przedmiotem wymiany w dedykowanym środowisku, a następnie otwarty w aplikacji obsługującej BCF przez innego użytkownika, który skorzysta z opisanych wyżej (i wielu innych) możliwości od wprowadzenia swojego identyfikatora począwszy (np. Jan Kowalski). Warto zwrócić uwagę, że plik BCF ma niewielkie rozmiary; w naszym przykładzie plik wyjściowy IFC ma wielkość 13,95 MB zaś plik BCF zaledwie
68 kB czyli jest ponad 200 razy mniejszy. Jak wspomniano, tematom w pliku BCF towarzyszą adekwatne widoki; kliknięcie na te widoki powoduje otwarcie modelu i ustawienie go w takim właśnie widoku jaki towarzyszy danemu tematowi wprowadzonym przez poprzedniego użytkownika. Z kolei Jan Kowalski może ustosunkować się do uwag, odpowiedzieć, wnieść poprawki itd. oraz zapisać rezultaty swojej pracy. W ten sposób może być realizowana efektywnie wymiana informacji w zespole pracującym w technologii BIM.

Dla kogo jest BCF?
Często słyszymy argument, że „BIM jest drogi” albo, że IFC nie działa. Użytkownicy mogą to sami zweryfikować. Oczywistymi odbiorcami tego rozwiązania są projektanci, BIM manager, koordynator we współpracy z projektantami ale także wykonawcy i inwestorzy, którzy mogą korzystać z tego rozwiązania i to bez znaczących kosztów. Szczególnie ci ostatni, którzy nie mają kwalifikowanej kadry BIM, mogą zweryfikować otrzymany model, sprawdzić czy ma on cechy zgodne z wymaganiami, zadać pytania czy zgłosić uwagi wprost na modelu i zwrócić do właściwych osób i podmiotów dla
usunięcia niezgodności. Wszyscy zainteresowani mogą wypróbować ten sposób pracy korzystając z przeglądarki BIM Vision, pobrać aplikację ze strony www.bimvision.eu, ze sklepu na stronie pobrać wtyczkę IFC Comments/BCF, a z zakładki „Pobierz” przykładowy model.

1 W wersji bezpłatnej dostępna jest tzw. wtyczka obsługująca BCF, która umożliwia zapoznanie się z działaniem tego rozwiązania; pełna funkcjonalność jest możliwa w komercyjnej wersji BCF, dostępnej w sklepie na stronie www.bimvision.eu

dr inż. Andrzej Tomana
dr inż. Andrzej Tomana

Urodzony w 1948 roku w Krakowie, jest absolwentem pierwszego kursu Teorii Konstrukcji na Wydziale Lądowym w Politechnice Krakowskiej, gdzie podjął pracę po ukończeniu studiów w 1972 roku. W roku 1981 obronił pracę doktorską na temat „Zastosowanie ścisłych elementów skończonych do optymalnego kształtowania prętowych układów drgających”. W czasie pracy w Politechnice Krakowskiej do 1994 roku uczestniczył w realizacji kilku projektów naukowo-badawczych, wśród nich można wyróżnić prace z zakresu analizy mechanicznych skutków zwarć w rozdzielniach najwyższych napięć (praca nagrodzona przez MNiSZW) oraz opracował ponad 20 publikacji naukowych z zakresu zastosowania Metody Elementów Skończonych w budownictwie oraz zastosowania Sztucznych Sieci Neuronowych do szacowania wartości nieruchomości. Wśród prac inżynierskich można wymienić m.in. analizę wpływów sejsmicznych na obudowę metra w Algerze, analizę hal wystawowych w Lipsku i kilkanaście projektów korpusów wanien elektrolitycznych z żywico-betonu (obciążenia statyczne, dynamiczne, efekty cieplne).
W 1987 roku założył firmę Datacomp, którą kieruje do dzisiaj. W firmie kieruje projektami informatycznymi związanymi z oprogramowaniem inżynierskim do analizy i wymiarowania oraz kosztorysowania. Obecnie prowadzi projekty związane z technologią BIM – BIMVision i BIMestiMate, które są oferowane na rynku globalnym. Jest autorem kilkunastu publikacji z tego zakresu, a przede wzystkim pierwszej polskiej monografii „BIM – innowacyjna technologia w budownictwie”. Jest członkiem Rady Koordynacyjnej Biur Projektów Izby Projektowania Budowlanego, PZITB, Akademii Inżynierskiej, Stowarzyszenia Klaster BIM, członkiem Biulding Smart Polska. Był kierownikiem projektu finansowanego ze środków UE „Opracowanie prototypu platformy systemowej do zarzadzania inwestycjami budowlanymi z wykorzystaniem technologii BIM” i uczestniczył w kilku projektach finansowanych z UE m.in. UrbanBIM, BIMhealthy. Obecnie w firmie jest kierownikiem zespołu badawczo-rozwojowego. Z publikacjami można zapoznać się na stronie www.bim4u.eu

Artykuły: 49