Wytyczne budowy poprawnego modelu 4D, 5D BIM
Aby odpowiedzieć na pytanie o poprawność modelu dla potrzeb 4D i 5D, zwróciłem się do kilku specjalistów z zakresu ekonomiki kosztów, którzy wykorzystują BIM w swojej praktyce. Chciałbym podziękować w tym miejscu inż. Piotrowi Widakowi, za konstruktywne uwagi. Część uwag opublikował on na swoim blogu (inż. Piotr Widak https://piotrwidak.blogspot.com/.
Okazuje się, że modele BIM na potrzeby kosztorysowania powinny spełniać wiele warunków, które dla innych branż są niekiedy mało istotne. Dla kosztorysanta mającego do opracowania kosztorys złożony z wielu tysięcy pozycji jest to zaś sprawa fundamentalna. Model nie spełniający poniższych wymagań może się okazać w praktyce niemal bezużyteczny.
- Model IFC do kosztorysu powinien być jednym modelem sfederowanym
Ten warunek dotyczy wymagania aby kosztorysant otrzymał jeden plik, a nie tyle modeli ile branż (architektura, konstrukcja, drogi, instalacja wod–kan, instalacja wentylacji, instalacja klimatyzacji, instalacja KD, ..itd.).
Model sfederowany powinien być sprawdzony w zakresie kolizji pomiędzy branżami. Tym samym przedmiar opracowany w oparciu o modele rożnych branż powinien uwzględniać w szczególności otwory/przebicia dla instalacji, podkonstrukcje pod elementy instalacyjne, pomosty techniczne dla elementów instalacyjnych itp.
Główną przeszkodą w poprawnej integracji modeli pochodzących od projektantów branżowych jest niezgodność układów współrzędnych modeli składowych; przed integracją należałoby doprowadzić do takiej zgodności.
- W modelu wszystkie elementy powinny być prawidłowo przypisane do konkretnej, właściwej kondygnacji.
W pierwszej części obrazka model z czytelnym podziałem na kondygnacje, na kolejnej części przykład z nieprawidłowym przypisaniem elementów do kondygnacji; na czerwono zaznaczono element przypisany nieprawidłowo do pierwszej kondygnacji, stanowiący część konstrukcji innej kondygnacji. Błędy te mogłyby być naprawiane w aplikacjach do kosztorysowania, jednakże należy wziąć pod uwagę, że wówczas utracona będzie zgodność modelu projektowego z kosztorysowym.
- W modelu powinny być poprawnie zdefiniowane typy elementów i obiektów (w revicie rodziny projektowe)
Poprawnie wprowadzone przez projektanta właściwości elementów, w szczególności te które są związane z przedmiarem. Oprócz podstawowych danych tj. geometria, kondygnacja, materiał powinny być zdefiniowane na etapie projektu inne parametry np. kolor, numer katalogowy, odporność ogniowa i ew. jeśli dopuszczalne – nazwa producenta. Zakres danych i poziom szczegółowości powinien zostać określony w Planie Wykonania (BEP -BIM Execution Plan).
- Nazwy typów powinny być jednoznaczne
Na rysunku [1]zamieszczony jest fragment danych odczytanych przez system kosztorysowy (część ujętą w ramkę powiększono poniżej). Widzimy, że projektant nadał tę samą nazwę dla różnych elementów, co wprowadza zamieszanie i wymaga ingerencji (korekty) ze strony kosztorysanta.
- Dokładność modelu.
W zależności od wymaganej dokładności przedmiaru (wycena szacunkowa, kosztorys szczegółowy) model winien uwzględniać właściwe dostosowanie poziomu szczegółowości. Poziomy szczegółowości w zakresie geometrii i informacji niegeometrycznej powinny być określone w Planie Wykonania (BEP -BIM Execution Plan).
- Elementy w modelu powinny być prawidłowo połączone, na przykład poprzez właściwe użycie priorytetów, czyli parametrów decydujących o przecięciu elementów. Dotyczy to głównie połączeń warstw w elementach warstwowych.
- Poprawnie wyeksportowany plik IFC,
Systemy CAD/BIM umożliwiają dokonanie zapisu pliku natywnego do IFC z wieloma parametrami określającymi zakres danych. W zależności od używanego systemu należy zadbać, aby zakres danych eksportowanych do IFC uwzględniał potrzebne dane. Przykładem mogą być dane dotyczące Objętości, których Revit w przypadku ścian osłonowych nie podaje w standardzie eksportu[2].
Dla każdego z systemów projektowania winny być podane opcje eksportu do IFC umożliwiające zapis wszystkich danych istotnych dla procesu kalkulacji.
Rekomenduje się, aby powyższe ustalenia znalazły się w ustaleniach dotyczących zasad poprawnego modelowania. Brak tych zasad powoduje, że nakład pracy przy opracowaniu kosztorysu i harmonogramu wzrasta wielokrotnie.
