EIR – Wymagania Informacyjne Zamawiającego

Wśród standardów BIM są takie, które odnoszą się do inwestycji publicznych. Należy do nich dokument, który w literaturze anglosaskiej określa się jako EIR (ang. Employer’s Information Requirements EIR), opisany w brytyjskich standardach dotyczących BIM jako PAS_1192_2_2013. Nazwa tego dokumentu nie ma obecnie odpowiednika w polskim procesie inwestycyjnym jak i w prawie dotyczącym zamówień; można go określić jako „Wymagania Informacyjne Zamawiającego”. Biorąc pod uwagę znaczenie i usytuowanie EIR w kontekście zamówień najwłaściwsze byłoby włączenie go do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ). EIR jest bowiem dokumentem określającym wymagania inwestora w stosunku do standardów, norm i procesów oraz innych rodzajów informacji dotyczących technologii BIM podczas realizacji projektu, których inwestor oczekuje od wykonawcy.
Odpowiedzią na wymagania inwestora w EIR jest powiązany z nim dokument BEP (BIM Execution Plan) czyli Plan Realizacji (Wykonania) BIM, opracowany w zasadzie przez wykonawcę. Na etapie składania ofert sporządzany jest BEP w formie tzw. Pre_Contract, zaś po wyborze oferenta powstaje plan BEP w formie Post Contract. Powstaje on często we współpracy zamawiającego i wykonawcy, z uwagi na konieczność doprecyzowania EIR.
W niniejszym tekście przedstawiono część wymagań Zamawiającego, w drugiej części zostaną omówione pozostałe kwestie techniczne oraz ustalenia dotyczące tzw. Fazy Dostarczania Danych i Zakresu Kompetencji potencjalnego
wykonawcy.
Wymagania zapisane w EIR – czyli w Wymaganiach Informacyjnych Zamawiającego
Z braku polskich wzorców dokumentów odwołamy się do brytyjskiego dokumentu PAS_1192_2_2013 Clause 5.3 który opisuje cztery sekcje wymagań dla EIR:
- informacja o inwestycji (Project Information),
- wymagania dotyczące zarządzania informacją (Information management ),
- wymagania dotyczące danych realizacyjnych (Commercial management ),
- wymagania dotyczące kompetencji oferentów (Competence assessment )
Sekcja 1 Informacja o inwestycji
Szczegóły Inwestycji
Dane inwestora – osoby lub organizacji, dla której inwestycja i umowa będzie realizowana.
Część wprowadzającą – skrótowo opisującą cel, któremu służy opracowanie. Precyzuje ona oczekiwania w stosunku do planu realizacji BIM (BEP) przygotowywanego przez oferentów oraz określa listę pojęć użytych w dokumencie.
Przykładowo – cele mogą określać:
- utrzymanie realizacji inwestycji w założonym budżecie i terminie
- otrzymanie obiektu energooszczędnego o wysokich parametrach ekologicznych
- uzyskanie obiektu o możliwie najniższym koszcie utrzymania
- otrzymanie obiektu o jak najwyższych walorach użytkowych i architektonicznych
Dla osiągnięcia celów Zamawiający powinien określić w stosunku do Wykonawcy oczekiwania co do jakości dostarczonego modelu, funkcjonalności obiektu i wymagań co do dokumentacji
Sekcja 2 – Wymagania dotyczące zarządzania informacją
W tej sekcji Zamawiający określa wymagania ogólne techniczne odnoszące się do zawartości danych opracowywanych podczas pracy nad projektem.
Platforma oprogramowania
Platforma oprogramowania jest rozumiana jako opis wymagań wobec Oferenta dotyczących wyboru programowania użytego podczas prac projektowych i koordynacyjnych. Jeśli nie występują nadzwyczajne okoliczności, Zamawiający nie powinien wskazywać konkretnego oprogramowania, ograniczając się jedynie do wymagania dotyczącego wymogu dostarczenia modelu w formacie IFC niezależnie od możliwości alternatywnego zapisu w formacie natywnym. O oprogramowaniu jakie będzie użyte w procesie projektowym i w procesie koordynacji decyduje Wykonawca i powinien o tym poinformować Zamawiającego w Planie Realizacji BIM.
Wykonawca określi w nim jakie oprogramowanie będzie wykorzystanie do współpracy i ew. do zarządzania obiektem. Zamawiający może określić:
- sposób dostępu do modelu, wykorzystanie sieci Internet, przeglądarek internetowych, bezpłatnych aplikacji lub ew. aplikacji dostarczonych przez Wykonawcę, liczbę osób uprawnionych ze strony Zamawiającego do korzystania z systemów o autoryzowanym dostępie itp.
- możliwość odczytu pełnych danych parametrycznych z modeli,
- możliwość koordynacji modelu (dodawania uwag i komentarzy do udostępnionego modelu) bez konieczności korzystania z dodatkowych narzędzi
- sposób zapewnienia poufności komunikacji stron i bezpieczeństwa danych (zalecana jest zgodność z normą ISO/IEC 27001 lub z innym poświadczeniem zachowania bezpieczeństwa danych)
- zapis korespondencji, wymiany uwag wraz ze śladem czasowym.
Kluczową rolę w koordynacji prac stanowi rozwiązanie określane jako Platforma Koordynacji, którą stanowi system informatyczny bazujący na danych CDE1 i powiązany z systemem obiegu dokumentów.
Formaty wymiany danych
Zamawiający może określić formaty towarzyszące zrzutom danych w Punktach Dostarczania Danych; przykładowo dotyczy to wszystkich lub kilku następujących formatów które będą wymagane:
- Format IFC 2×3 lub 4,
- Natywny – plik modeli 3D przeznaczony dla wszystkich modeli projektowych i analitycznych
- COBie z ew. wyszczególnieniem jaka wersja(2)
- Pliki PDF
Zamawiający nie narzuca formatów wymiany danych (z wyjątkiem stosowania formatu IFC), a stosowane w projekcie formaty danych będą przedmiotem szczegółowych ustaleń między Wykonawcą i Zamawiającym i zostaną opisane przez Wykonawcę w Planie Realizacji BIM. Stosowane formaty danych powinny umożliwić Zamawiającemu odczytanie danych bez konieczności zakupu dodatkowego oprogramowania. Formaty wymiany danych powinny zapewniać aby dostarczona dokumentacja projektowa zawierała modele branżowe oraz zintegrowany model wielobranżowy – zapisane w plikach IFC oraz ewentualnie w plikach natywnych. Pliki natywne muszą być zgodne z oprogramowaniem wykorzystywanym przez Wykonawcę podczas projektowania, wraz ze szczegółową informacją dot. użytego oprogramowania (producent, nazwa programu, numer wersji zawierający plus numery ewentualnych zainstalowanych poprawek).
Współrzędne, jednostki
Celem tej specyfikacji jest uzgodnienie w sprawie przyjęcia wspólnego systemu współrzędnych dla wszystkich danych BIM z konsekwentnym przyjęciem dla wszystkich modeli. Określa wymagania dla wspólnego układu współrzędnych i dla wszystkich danych BIM.
Przykładowe wymagania mogą być przykładowo określone w następujący sposób:
- Architekt powinien jak najwcześniej udostępnić model zawierający siatki i poziomy
- Wszystkie zespoły zadaniowe przyjmą ustanowiony system współrzędnych współdzielonych projektów we wszystkich modelach
- Modele powinny być poprawnie zorientowane względem północy geograficznej (True North)
- Lokalne układy współrzędnych wszystkich modeli BIM na wszystkich etapach realizacji powinny być oparte na bazowym punkcie odniesienia, wpisanym przez Wykonawcę w Planie Realizacji BIM. Zalecane jest takie przyjęcie punktu bazowego projektu, aby wszystkie względne współrzędne były dodatnie
- Powinien być wskazany jeden z punktów odniesienia modelu BIM zawierającego także model terenu, określany jako Punkt Pomiarowy (Survey Point) jako znany punkt globalnego układu współrzędnych
- Przyjęcie wspólnego punktu bazowego odniesienia dla wszystkich modeli, ma na celu możliwość łatwego łączenia modeli w jeden zintegrowany model koordynacyjny w celu analizy kolizji projektowych oraz zmian dla rewizji modeli
- Współrzędne będą oparte na PUWG PL2000 z oznaczeniem strefy
- Bazowe punkty odniesienia nie mogą być zmienione w żadnym momencie realizacji projektu, budowy czy eksploatacji.
(2) dane w formacie arkusza kalkulacyjnego do publikacji podzbioru poza geometrycznych – informacji o modelu budynku, takich jak listy urządzeń, karty danych produktów, gwarancje, listy części zamiennych, harmonogramy konserwacji zapobiegawczej itd.
Jednostki
Zamawiający decyduje o systemie jednostek i określa jednostki długości (mm, cm, m) powierzchni i kubatury. Model BIM i wszystkie dane muszą być zgodne z tym systemem jednostek.
Poziom szczegółowości
Skala szczegółowości modelu dotyczy wymogów związanych z ilością szczegółów geometrycznych i informacji wprowadzanych w miarę wzrostu szczegółowości modelu. Zagadnienia są ogromnie ważne, ponieważ to te wymagania określają, do czego może posłużyć nam model w kolejnych krokach realizacji projektu. Ze względu na brak jednolitych uzgodnień na polskim rynku w praktyce funkcjonują definicje zarówno z rynku amerykańskiego LOD (level of development – BIM forum), jak i brytyjskiego LOD (level of definition), na który składają się dwie części – level of detail oraz level of information. Rodzaj i odpowiednie zdefiniowanie własnych wymagań pod kątem modeli BIM, dopasowane do poszczególnych etapów inwestycji, powinny być związane z dużą świadomością inwestora. Istotną sprawą dla zamawiającego jest nadrzędny cel modelu BIM. Należy określić, czy jest to realizacja modelu zakończona na etapie przetargu z wykorzystaniem modelu BIM do przedmiarów, czy model został stworzony do usprawnienia zarządzania lub koordynacji na budowie. Ważnym aspektem jest też świadomość, że skale (LOD) nie odnoszą się do całego modelu, lecz do jego komponentów – w związku z tym ważne jest zrozumiałe zdefiniowanie ogólnych wymagań architektonicznych, konstrukcyjnych i instalacyjnych na poszczególnych etapach. Szczegółowy opis LOD (LOD1,…,LOD7) określa dokument PAS 1192-2
Szkolenia
W tej części Zamawiający przedstawia oferentom szczegółowych informacji na temat szkoleń, które będą świadczone w związku z systemami projektowymi czy aplikacjami klienckimi, które będą wykorzystywane w projekcie. Koszty szkoleń powinno być uwzględnione w ofercie.
Plan pracy i organizacja danych
Określa wymagania dotyczące propozycji oferenta w sprawie zarządzania procesem modelowania. W odpowiedzi Oferent powinien przedstawić metodologię zarządzania modelami. Oferent przedstawia metodologię dzielenia budynku na nadające się do zarządzania wolumeny oraz sposób definiowania i zarządzania tymi wolumenami dla wszystkich autorów modeli. Plan realizacji BIM przed zawarciem umowy powinien potwierdzić, że projekt będzie zarządzany zgodnie z określonymi przez Zamawiającego standardami. Szczegółowe propozycje zostaną uwzględnione w planie wykonawczym BIM po zakończeniu umowy. Jeśli Zamawiający ma inne określone wymagania dotyczące zarządzania pracą, wyraża swoje wymagania.
Standardy
Dla zapewnienia jednoznaczności informacji oraz wysokiej jakości komunikacji podczas procesu inwestycyjnego, Zamawiający oczekuje od Wykonawcy i podwykonawców stosowania odpowiednich standardów. Standardy te powinny być opisane przez Wykonawcę w BEP i obowiązywać wszystkich uczestników procesu projektowego.
Struktura katalogów, nazewnictwo plików
Wykonawca w uzgodnieniu z Zamawiającym określi w Planie Realizacji BIM standard nazewnictwa plików, struktury katalogów oraz system wersjonowania plików danych. Wykonawca zadba za utrzymanie tych standardów u swoich kooperantów, podwykonawców czy dostawców.
Autor: Andrzej Tomana Datacomp Sp. z o. o.